Trong phần này, chúng ta sẽ bắt đầu những khái niệm cơ bản về ASP, các bạn sẽ hiểu được:
-
Cấu trúc của 1 file ASP?
-
Tìm hiểu ASP thông qua một chương trình đơn giản
1. Cấu trúc của 1 file ASP
Một trang ASP là một tệp có phần mở rộng là .ASP và được đặt trên một thư mục web trên máy chủ. Nội dung của nó là sự kết hợp của các thẻ HTML, ngôn ngữ kịch bản (scripting) như Javascript, VBscript và các thành phần (components - như các DLL và ActiveX Control...) được viết trong các ngôn ngữ khác nhằm tạo ra một ứng dụng Web mạnh mẽ và hoàn chỉnh và có khả năng bảo mật cao.
Nội dung 1 trang ASP được mô tả trong hình sau:
|
TRANG.ASP
-
Nội dung văn bản
-
<Các thẻ HTML>
-
<script>Các Client-side script </script>
-
<%Các Server-side script%>
|
Như vậy, một trang ASP là sự kết hợp của 4 thành phần:
-
Các văn bản (những gì mà người sử dụng có thể nhìn được qua trình duyệt web).
-
Các thẻ HTML (nằm trong cặp thẻ <>) dùng để điều khiển việc hiển thị các văn bản.
-
Các client-side script (được viết bằng Javascript hoặc VBscript) dùng để tăng cường khả năng tương tác giữa các trang web của ta với người sử dụng và xử lý nội dung động của trang web ngay tại trinh duyệt trên máy trạm mà không cần liên lạc với server. Các client-side script thường được viết bằng ngôn ngữ Javascript và phải được đặt giữa cặp thẻ <Script> và </Script>.
Với ba thành phần này,. mã nguồn của nó được tải vào trong trình duyệt của máy trạm. Chính bản thân trình duyệt phải hiểu được chúng, xử lý chúng và hiển thị nội dung trang web cho người dùng. Người dùng có thể xem được toàn bộ mã nguồn của ba thành phần này.
-
Thành phần thứ 4 là các Server-side script. Chúng là những đoạn mã script được viết bằng ngôn ngữ VBScript (hoặc cũng có thể bằng Javascript), dùng để lập trình phía máy chủ (Server), nghĩa là chúng được biên dịch và xử lý ngay tại máy chủ bằng trình biên dịch ASP được cài đặt kèm theo dịch vụ IIS - đã trình bày ở P1). Các Server-side script được đặt trong cặp thẻ "<%" và "%>". Ta có thể viết các mã lệnh kết nối CSDL, xử lý dữ liệu, đọc/ghi tệp, và tất cả những thao tác khác với hệ thống tại máy chủ nếu cần. Sau khi được biên dịch và thực thi, các mã server-side script sẽ không còn nữa. Kết quả của nó là mã của ba thành phần 1,2,3 ở trên và IIS sẽ gửi về cho trình duyệt trên máy trạm.
Lưu ý là một trang ASP không bắt buộc phải có đầy đủ cả 4 thành phần trên. Nghĩa là, nó có thể chỉ có <%các mã Server Script%> hoặc chỉ có các mã HTML mà không có <%Các mã Server-side Script%>. Trong trường hợp trong một trang ASP mà không có <%các mã Server-side Script%> thì toàn bộ mã nguồn của trang ASP đó sẽ được Web Server gửi trực tiếp cho trình duyệt của máy trạm mà không cần phải xử lý gì cả.
Khi thay đổi, sửa các file ASP trên server ta chỉ cần ghi lại (save) file trên server mà thôi. Vào những lần sau khi trang ASP này được gọi, các script trong file ASP sẽ được tự động biên dịch lại.
2. Bắt đầu với ASP qua một ví dụ nhỏ
2.1 Mục đích của chương trình
Lấy ví dụ nếu chúng ta muốn xây dựng một trang web Login.htm yêu cầu người sử dụng nhập tên username, sau khi submit web server sẽ gửi về người dùng trang web Result.html có nội dung :
Welcome username!
Dễ dàng thấy rằng trang Result.htm không thể soạn thảo sẵn được vì ứng với mỗi username mà người dùng nhập vào, trang này có nội dung khác nhau. Do đó ta sẽ dùng các lệnh ASP để xử lý điều này và lưu với tên Result.asp
2.2 Các bước thực hiện
-
Xác định tên máy chủ của bạn và cài đặt IIS
-
Tạo một thư mục để lưu trữ các trang .asp, .html của bạn
-
Tạo ra một tệp văn bản thông thường có phần mở rộng của tệp là .asp và viết các script của ASP, các Client-side script, các thẻ HTML cần thiết vào đó. Có thể dung trình soạn thảo văn bản đơn giản như notepad để soạn thảo.
-
Tạo một thư mục ảo (Virtual Directory) để đưa các trang .asp, .html lên mạng.
-
Chạy thử bằng trình duyệt Web
Cách cài cấu hình , cài đặt IIS và tạo thư mục ảo Virtual Directory các bạn xem ở ASP Tutorial P1
Tạo một thư mục trên đĩa của server, tại đây ta sẽ lưu các tệp ASP, HTML , giả sử là C:\HocAsp
Mở một trình soạn thảo văn bản bất kì (Notepad của Windows chẳng hạn) và soạn thảo tệp Login.html và Result.asp với nội dung như sau:
|
Login.html
<html>
<title>New Page 1</title>
<body>
<form method="POST" action="Result.asp">
<p>Username: <input type="text" name="username" ></p>
<p><input type="submit" value="Submit" name="submit"></p>
</form>
</body>
</html> |
|
Result.asp
<html>
<title>Result</title>
<body>
<%
dim x
x=request.form("username")
response.write "Welcome "&x &” to ASP”
%>
</body>
</html> |
Trong file Login.html, action của Form ta trỏ đến file chứa các script để xử lý dữ liệu gửi về server, ở đây ta trỏ đến file Result.asp
Giải thích các dòng lệnh trong file Result.asp
|
STT
|
Mã nguồn
|
Ý nghĩa của dòng lệnh
|
|
1
|
<html>
|
Bắt đầu 1 tệp HTML
|
|
2
|
<title>Result</title>
|
Hiện tiêu đề của trang
|
|
3
|
<body>
|
Bắt đầu phần thân trang
|
|
4
|
<%
|
Bắt đầu phần script của ASP
|
|
5
|
dim x
|
Khai báo biến x
|
|
6
|
x=request.form(“username”)
|
Gán giá trị cho biến x bằng giá trị lấy từ ô username trong Form Login mà người dùng gửi vể
|
|
7
|
response.write “Welcome ” &x &”to ASP”
|
Hiển thị ra trình duyệt dòng chữ: “Welcome +username+ to ASP”
|
|
8
|
%>
|
Đóng thẻ Script
|
|
9
|
</body>
|
Đóng phần thân trang web
|
|
10
|
</html>
|
Kết thúc trang web
|
Sử dụng IIS để xuất bản thư mục C:\HocAsp lên mạng, chạy ứng dụng Login.
Ví dụ username nhập vào Form Login là "Kuzze", Kết quả chương trình là hiện ra trình duyệt dòng:
Welcome Kuzze to ASP"
Một số ví dụ khác:
Hiển thị ngày giờ của Server:
|
<html>
<head>
<title>New Page 2</title>
</head>
<body>
<%response.write Now%>
</body>
</html>
=> Kết quả: 9/16/2012 13:27:52 PM
|
Hiển thị năm và tháng:
|
<%
response.write "Year: "&year(now)
response.write "Month:"&month(now)
%>
=> Kết quả: Year: 2012 Month:9
|
3. Kết luận
Trên đây ta đã thấy rằng việc viết và thực thi một ứng dụng ASP khá là đơn giản, nếu đã làm quen với môi trường Visual Basic rồi thì sẽ không gặp nhiều khó khăn khi xây dựng 1 ứng dụng ASP. Tuy nhiên ta hãy lưu ý một số điểm sau:
Nếu có nhiều câu lệnh ASP liên tục thì chỉ cần 1 cặp <% .. %> là đủ
ví dụ đoạn lệnh
<% a=5 %>
<% b=6 %>
<% c=a+b %>
thì tương đương với đoạn lệnh
<%
a=5
b=6
c=a+b
%>
Để in kết quả lên browser của client ta có thể dùng lệnh ASP sau:
Response.Write<xâu cần in>
Trong phần tiếp theo, chúng ta sẽ tìm hiểu cụ thể hơn về script hay được sử dụng trong ASP là VBScript và các đối tượng của ASP hỗ trợ lập trình Web.
------------------------------------------------------------- -!- -!- -!- --------------------------------------------------------------